Polskie kobiety coraz chętniej poddają się rutynowym badaniom takim jak mammografia, cytologia czy badanie tarczycy. Sprawdź, jakie badania powinnaś wykonać po 40., a jakie po 50. roku życia.
Wczesne wykrycie poważnej choroby ma ogromne znaczenie. Umożliwia bowiem całkowite wyleczenie bądź kontrolę schorzenia w celu jego zatrzymania. Dlatego tak istotne jest, by prócz typowych badań takich jak morfologia, OB czy badanie moczu, wykonywać również testy przesiewowe, które dają pełny obraz stanu zdrowia pacjenta.
Kobiety w wieku 30-59 lat są w tak zwanym wieku skriningowym, co oznacza, że są w grupie ryzyka zachorowania na nowotwór. Dlatego już po ukończeniu 30. roku życia do kalendarza badań profilaktycznych należy dodać kilka nowych, które powinny być wykonywane regularnie. Są to: cytologia, USG piersi,USG transwaginalne oraz badanie tarczycy. Po 50. roku życia należy je uzupełnić o mammografię, badanie cholesterolu i kolonoskopię.
Wyprzedzić raka, czyli badania dla kobiet po 30. i 40. roku życia
Cytologia, USG piersi oraz USG dopochwowe mają na celu sprawdzenie, czy w naszym ciele nie pojawiły się niepokojące zmiany, takie jak guzki i stany zapalne. Cytologia powinna być wykonywana raz w roku, chyba że wcześniejsza wskazała na niepokojące zmiany, takie jak infekcje, obecność wirusa HPV czy nadżerki. W takim wypadku badanie powinno być powtórzone po sześciu miesiącach. Ten podstawowy test obowiązuje każdą kobietę do 70. roku życia, chyba że wcześniejsze wyniki wskazywały na nieprawidłowości. Wówczas z cytologii nie należy rezygnować do końca życia.
USG piersi powinno być wykonywane raz w roku. Dzięki użyciu czułej aparatury mamy możliwość wykrycia nawet niewielkich guzków, a potem uzyskania skierowania na biopsję.
Między badaniami kontrolnymi zaleca się samobadanie ręczne. Od niedawna na polskim rynku dostępne jest także specjalne urządzenie do samokontroli, które przykłada się do piersi, a wyniki wysyłane są na aplikację mobilną, gdzie można odczytać ich analizę.
USG transwaginalne często wykonuje się w pierwszych tygodniach ciąży, natomiast powinno ono również towarzyszyć każdemu badaniu cytologicznemu, bo pokaże to, czego cytologia nie będzie mogła. Czyli stan jajników, budowę anatomiczną miednicy czy ciążę pozamaciczną. USG pomoże także wykryć obecność torbieli lub niepokojących guzków. Badanie wykonuje się za pomocą sondy dopochwowej, której czułość wykrywa nawet niewielkie zmiany w narządzie rozrodczym.
Badanie tarczycy jest bardzo proste, bo wymaga jedynie pobrania krwi. Dzięki niemu można sprawdzić stężenie TSH, czyli hormonu przysadki mózgowej, który jest odpowiedzialny za działanie tarczycy. Jego wynik może wskazywać na nadczynność lub niedoczynność, co w dalszej perspektywie jest podstawą do leczenia farmakologicznego. Test jest wskazany zwłaszcza dla kobiet po 30. roku życia, które mają problem z zajściem w ciążę.
Jakie badania są wskazane dla kobiet po 50. roku życia?
Oprócz standardowego pomiaru tętniczego, które należy wykonywać przynajmniej raz w miesiącu oraz badania stężenia glukozy, które jest konieczne dwa razy do roku, zwłaszcza u kobiet z nadwagą, istotnym badaniem będzie mammografia. Pozwala ona wykryć zmiany nowotworowe w gruczole piersiowym na kilka lat zanim staną się one poważne. Badanie polega na radiologicznym pomiarze stanu sutka. Podczas badania pierś jest umieszczana na małej podstawce, następnie dociskana z dwóch stron plastikową płytką. Dzięki temu pacjentka otrzymuje obraz rentgenowski zrobiony z dwóch stron. Pierwsze badanie zaleca się już po 40. roku życia, natomiast po 50. roku należy podwoić jego częstotliwość.
Lipidogram to inaczej badanie ilości cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Jest konieczne, ze względu na zmiany miażdżycowe, które dotykają osób w wieku dojrzałym. Warto je wykonywać, nawet jeśli w rodzinie nie było przypadków choroby wieńcowej. Wszystkie kobiety, które palą, prowadzą siedzący tryb życia i nie dbają o dietę, a także osoby z nadciśnieniem tętniczym powinny badać się przynajmniej raz do roku. Pomiar wykonuje się na czczo przez pobranie krwi.
Kolonoskopia w Polsce nie wszędzie jest traktowana jako badanie profilaktyczne. Pacjenci często dostają skierowanie dlatego, że skarżą się na problemy z wypróżnianiem lub dolegliwości jelitowe. Jednak ze względu na niemal epidemiologiczne występowanie nowotworów odbytu, okrężnicy i jelita grubego w krajach wysoko uprzemysłowionym, w tym także w Polsce, kolonoskopia powinna obowiązywać każdego po ukończeniu 50. roku życia, zwłaszcza jeśli dieta obfitowała w tłuszcze zwierzęce, małą ilość warzyw, a w rodzinie zdarzały się przypadki nowotworów. Warto pamiętać o tym, że rak jelita grubego jest drugim najczęściej występującym nowotworem u kobiet dojrzałych.
