Czy wiesz, że kaszel jest objawem ponad 100 chorób, a także efektem ubocznym wielu leków? Dlatego czasem ciężko jest ustalić jego przyczynę. Jednak w niektórych sytuacjach same okoliczności kaszlu są charakterystyczne. Jeśli pojawia się on nad ranem lub zaraz po wstaniu z łóżka, może świadczyć o kilku konkretnych schorzeniach. Jakie mogą być przyczyny porannego kaszlu?
Potencjalne przyczyny męczącego kaszlu nad ranem
Mokry kaszel może nasilać się rano w przebiegu każdej infekcji dróg oddechowych. Przez noc w oskrzelach gromadzi się spora ilość wydzieliny, której organizm chce się pozbyć. Dlatego nad ranem intensywność kaszlu może być większa niż w ciągu dnia.
Taki kaszel wywołany infekcją ustępuje w przeciągu 3. do 8. tygodni. Jeśli utrzymuje się dłużej, być może wywołuje go jakieś schorzenie. Jakie to mogą być choroby?
Astma
Zazwyczaj astmę rozpoznaje się w młodym wieku, chociaż może rozwinąć się też u osoby dorosłej. Charakterystyczny jest dla niej kaszel, który pojawia się nad ranem. Zazwyczaj jest suchy, chociaż może towarzyszyć mu przezroczysta, kleista wydzielina. Inne objawy typowe dla astmy to duszności i świszczący oddech[1].
Kaszel palacza
Przewlekły kaszel często wynika z palenia zwykłych i elektronicznych papierosów, a nawet biernego wdychania dymu tytoniowego. Ich składniki drażnią drogi oddechowe oraz nasilają produkcję gęstej, trudnej do odkrztuszenia wydzieliny. Gromadzi się ona przez noc w oskrzelach, przez co rano pojawia się intensywny kaszel mokry.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli
Najczęściej jego przyczyną również jest palenie papierosów, chociaż może rozwinąć się także przez inne czynniki drażniące, np. smog. Pojawia się wtedy mokry kaszel, który nasila się w godzinach porannych.
Przewlekłe zapalenie oskrzeli przebiega bez innych objawów, jednak nie lekceważ go. Ciągły stan zapalny w płucach może w końcu doprowadzić do duszności i zaburzeń oddychania.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc
W przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) następuje nieodwracalne zwężenie oskrzeli i uszkodzenie miąższu płuc. Także to schorzenie w większości przypadków rozwija się w wyniku palenia papierosów. Objawia się mokrym kaszlem ze śluzową, gęstą wydzieliną. Do rozpoznania POChP niezbędne jest badanie spirometryczne[2].
Inne przyczyny porannego kaszlu
Najczęściej męczący kaszel w godzinach porannych wywołują choroby, dla których pozycja leżąca nie jest korzystna. Należą do nich np. refluks żołądkowo-przełykowy czy zespół kaszlu górnych dróg oddechowych. Poranny kaszel może być też spowodowany przez rozstrzenie oskrzeli lub alergię.
Jak złagodzić poranny kaszel?
Ponieważ kaszel nasilający się rano jest zazwyczaj mokry, najskuteczniejsze będą preparaty wykrztuśne, np. z ambroksolem. To substancja, która nasila produkcję rzadkiej wydzieliny, a w ten sposób upłynnia zalegający w drogach oddechowych gęsty śluz. Dodatkowo ambroksol pobudza ruchy rzęsek, które transportują wydzielinę na zewnątrz. Działa też przeciwzapalnie i zmniejsza nadreaktywność oskrzeli[3]. Syrop wykrztuśny stosuj w ciągu dnia w 2 lub 3 dawkach. Ostatnią porcję przyjmij co najmniej 4 godziny przed snem, żeby nie wywołać kaszlu w nocy.
Jak widzisz, poranny kaszel może być objawem co najmniej kilku chorób. Dlatego, jeśli masz taki problem i nie ustępuje on mimo leczenia, udaj się do lekarza. W przypadku przewlekłego kaszlu niezbędna jest dokładna diagnostyka i ustalenie jego przyczyny.
[1]Krenke, K., Doniec, Z., Mastalerz-Migas, A., Mazurek, H., Bieńkowski, P., Jackowska, T., & Kulus, M. (2022). Zalecenia postępowania diagnostyczno – terapeutycznego w kaszlu u dzieci – aktualizacja. Lekarz POZ, 8(3), 173-192.
[2]Krenke, R., Chorostowska-Wynimko, J., Dąbrowska, M., Bieńkowski, P., Arcimowicz, M., & Grabczak, E. et al. (2018). Postępowanie w kaszlu u osób dorosłych – rekomendacje dla lekarzy rodzinnych. Lekarz POZ, 4(6), 425-452.
[3]Jędrzejek, M., Pokorna-Kałwak, D., & Mastalerz-Migas, A. (2020). Praktyczne zastosowanie leków mukoaktywnych. Lekarz POZ, 1, 14-19.
