Istnieje wiele metod antykoncepcji, które charakteryzują się większą lub mniejszą efektywnością. W wielu przypadkach bywają one jednak zawodne, przez co ich skuteczność w zapobieganiu ciąży spada. Dotyczy to np. sytuacji, w której dojdzie do pęknięcia prezerwatywy lub ominięcia przyjęcia pigułki antykoncepcyjnej. Jeżeli wybrana metoda zawiodła lub odbyty stosunek seksualny był całkowicie niezabezpieczony, trzeba poszukać innego rozwiązania. Najlepszym sposobem na uniknięcie ciąży będzie zastosowanie tzw. pigułki dzień po.
Czym jest i jak działa tabletka dzień po?
Tabletka dzień po to tzw. antykoncepcja doraźna lub awaryjna. Jej zastosowanie zaleca się wówczas, gdy inne metody zabezpieczenia nie zostały wykorzystane podczas stosunku lub okazały się niewystarczające. W Polsce dostępne są dwa rodzaje takich pigułek. Tabletki te różnią się substancją czynną, którą może być lewonorgestrel (Escapelle) lub octan uliprystalu (EllaOne). Antykoncepcja awaryjna opóźnia owulację, dzięki czemu plemniki nie są w stanie zapłodnić komórki jajowej. Aby taka tabletka zadziałała, musi być przyjęta w odpowiednim momencie. Jeżeli dojdzie do owulacji przed przyjęciem pigułki dzień po, jej właściwości antykoncepcyjne nie będą aktywne. W przypadku faktycznego zapłodnienia komórki jajowej, tabletka nie pozwoli na cofnięcie tego procesu. Środki tego typu nie działają poronnie, dlatego nie pozwalają na usunięcie ciąży już istniejącej.
Kiedy można zastosować pigułkę dzień po i jak duża jest jej skuteczność?
Tabletka dzień po powinna być przyjęta jak najwcześniej. Lewonorgestrel wykazuje działanie antykoncepcyjne do 72 godzin od odbycia niezabezpieczonego stosunku, natomiast octan uliprystalu do 120 godzin. Skuteczność w obu przypadkach spada wraz z upływem czasu, dlatego warto jak najszybciej wykupić odpowiedni preparat.
Erecepta na tabletkę Ellaone lub Escapelle może zostać wystawiona przez internet, po odbyciu konsultacji z ginekologiem. Efektywność w przypadku octanu uliprystalu jest bardzo wysoka, ponieważ jedynie 1,2% kobiet zachodzi po jego prawidłowym przyjęciu w ciążę. Skuteczność antykoncepcyjna lewonorgestrelu również jest wysoka i występuje u 1,2 – 2,1% pacjentek. Nie bez znaczenia dla działania tabletki dzień po są różne czynniki, takie jak np. wskaźnik masy ciała.
Czy tabletka dzień po jest bezpieczna?
Po przyjęciu tabletki dzień po mogą wystąpić pewne skutki uboczne. Do najczęściej spotykanych należą zawroty głowy, mdłości, wymioty, uczucie zmęczenia, tkliwość piersi czy skurcze i bóle podbrzusza, a także plamienia międzymiesiączkowe czy obfitsze krwawienia miesięczne. Aby uniknąć takich objawów, warto skonsultować ewentualne przeciwwskazania ze specjalistą. Erecepta na tabletkę dzień po może być wystawiona zarówno przez ginekologa oferującego zdalne konsultacje, jak i specjalistę prowadzącego stacjonarną praktykę. W obu przypadkach lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad lekarski, podczas którego może wykluczyć możliwość zastosowania takiej formy antykoncepcji przez pacjentkę. Sama pigułka dzień po powinna być przyjmowana jedynie w nagłych sytuacjach, dlatego nie można jej zażywać regularnie.
Czy istnieją inne formy antykoncepcji w awaryjnej sytuacji?
Sposobem na uniknięcie ciąży może być zastosowanie wewnątrzmacicznej wkładki antykoncepcyjnej. Jej wykorzystanie pozwala na zahamowanie procesu zagnieżdżania się komórki jajowej w macicy, co zapobiega zapłodnieniu. Metoda ta zapewnia skuteczność antykoncepcyjną do 5 dni po odbyciu niezabezpieczonego stosunku. Wkładkę wewnątrzmaciczną można stosować jako długoterminową formę zapobiegania ciąży, a jej efektywność jest bardzo duża. Zapłodnieniu w przypadku stosowania takiej metody ulega mniej niż 1 proc. kobiet. Wkładka wewnątrzmaciczna może być używana nawet podczas karmienia piersią i zwykle nie wywołuje skutków ubocznych. U niektórych pacjentek może jednak wystąpić ból, zakażenie lub bardziej obfity okres.
