Wirtualna rzeczywistość to nowa technologia, która dopiero zaczyna wchodzić do tzw. mainstreamu. Ma ogromny potencjał i przez wielu bywa nazywana „nowym Internetem”. Dzięki wykorzystaniu urządzenia, które sprawia, że całe pole wzroku zostanie zamienione na wirtualną rzeczywistość, można przenieść się w dowolny zakątek świata: do verde-casino.com.pl, dowolnej innej gry lub świata wykreowanego.
Jak się okazuje, tę technologię można wykorzystać w praktycznie wszystkich dziedzinach życia, a w niniejszym artykule skupimy się na aspekcie psychiatrii i psychologii. Omówimy, jak VR może pomóc w leczeniu zaburzeń lękowych i fobii, a także wskażemy możliwości tej technologii przy terapii dotyczącej depresji i PTSD.
Terapia VR w leczeniu zaburzeń lękowych i fobii
O ile komercyjne zastosowanie wirtualnej rzeczywistości wciąż budzi wiele kontrowersji – przede wszystkim ze względu na cenę i dostępność wysokiej jakości oprogramowania, to w przypadku leczenia zaburzeń psychicznych nie stanowi to już takiego problemu. Niekiedy wystarczy coś niewielkiego, subtelnego, żeby skutecznie pomóc wyleczyć fobię lub zaburzenia lękowe.
Terapia ekspozycją na wirtualną rzeczywistość to forma leczenia, podczas której pacjent jest wystawiany na sytuację, która wywołuje u niego lęk, ale w środowisku całkowicie dla niego bezpiecznym. Podstawowym założeniem terapii VRET jest to, że lęk wywołuje się w reakcji na konkretne bodźce i skojarzenia. Jeżeli terapeuta będzie w stanie odpowiednio tym pokierować, to stopniowo zwiększy tolerancję na stres.
VRET to coraz częściej stosowany sposób w leczeniu różnego rodzaju lęków i fobii, takich jak lęk wysokości, lęk społeczny, arachnofobia, klaustrofobia itd. Oto kilka przykładów zastosowania terapii wirtualną rzeczywistością:
- VR Heights – program pozwalający wchodzić na różne wysokości, podczas gdy terapeuta monitoruje reakcje organizmu i zachęca do konfrontacji.
- VR Flight – program pomagający w zwalczaniu strachu przed lataniem. Pozwala przejść przez wszystkie etapu lotu, a terapeuta stosuje odpowiednie techniki relaksacyjne.
- VR Social – program pozwalający na wyjście do ludzi i interakcję z wirtualnymi awatarami. Można w ten sposób symulować niemal każdą sytuację i budować poczucie pewności w społeczeństwie.
- VR Spider – program eksponujący pacjenta na pająki o różnym wyglądzie i zachowaniu, podczas gdy terapeuta stara się zapanować nad emocjami względem pająków.
- VR Claustro – program umieszczający pacjenta w niewielkiej zamkniętej przestrzeni, podczas gdy terapeuta wdraża techniki radzenia sobie z narastającym stresem i paniką.
VRET to bardzo popularna metoda leczenia lęków i fobii, ale w Polsce nadal jest rzadko stosowana. Jeżeli pojawi się odpowiednie oprogramowanie i społeczeństwo się do tego przekona, to proces leczenia może się znacząco skrócić. VR pozwala terapeucie obserwować swojego pacjenta bezpośrednio w sytuacji wywołującej lęk, więc nie musi wydobywać z niego wszystkiego podczas długich rozmów.
Terapia VR w leczeniu depresji i PTSD
VR może być skutecznym narzędziem do pomagania w leczeniu nastroju, samopoczucia i leczenia depresji oraz zespołu pourazowego, poprzez tworzenie konkretnych doznań, wywołujących pozytywne doświadczenia. Można w ten sposób skutecznie wspierać zdrowe nawyki i umiejętności, a także zmniejszać wpływ negatywnych emocji i wspomnień. VR może funkcjonować jako forma terapii poznawczo-behawioralnej. W ten sposób w kontrolowany sposób wpływa na zmianę myśli, uczuć i zachowania w konkretnej stresującej sytuacji. Ponadto wirtualna rzeczywistość może być stosowana jako terapia ekspozycyjna, co zostało szerzej opisane w powyższym rozdziale.
Przykładowe zastosowanie wirtualnej rzeczywistości w zwalczaniu depresji i zespołu pourazowego:
- VR Mindfulness – program, który pomaga pacjentowi skupić się na teraźniejszości i tym, co go otacza, pomagając mu się odprężyć oraz zredukować nagromadzony stres. Wykorzystuje się do tego piękne, spokojne scenerie, jak plaża, ogród, czy las. Dodatkowo terapeuta może wprowadzać różne ćwiczenia oddechowe i medytacyjne.
- VR Gratitude – program pomagający pacjentom docenić to, co mają, wpływając na ich nastrój oraz poprawę stosunku do życia. Wykorzystuje się do tego sceny, które generują różne aspekty codziennego życia, jak rodzina, praca, ulubione zajęcia, zachęcając do wyrażania wdzięczności.
- VR Exposure Therapy – zaawansowany program ekspozycyjny dla pacjentów z zespołem pourazowym, pomagający im przezwyciężać swoje traumy oraz lęki. Do tego wykorzystuje się sceny generujące sytuacje stresogenne, takie jak wojna, przemoc, czy wypadki; narażając pacjentów w kontrolowany sposób przy pomocy terapeuty wdrażającego konkretne działania pomagające zmienić reakcje emocjonalne i poznawcze.
- VR Social Skills Training – program pomagający pacjentom z traumami lub zespołem pourazowym, stawiać swoje pierwsze kroki w miejscach lub sytuacjach, które wywołują u nich lęk. Symulacje społeczne obejmują rozmowy, interakcje z innymi osobami, radzenie sobie z krytyką i wiele więcej, a wszystko to przy nieustannych poradach terapeuty.
Jak widać wirtualna rzeczywistość może mieć bardzo duży wpływ na poprawę zdrowia mentalnego społeczeństwa. Można w ten sposób wygenerować dowolną sytuację, a terapeuta wskaże, jak pokonać największe trudności.
VR to przyszłość leczenia zaburzeń natury psychologicznej
Wirtualna rzeczywistość może być nowym rozdaniem w kwestii ogólnie pojętej terapii psychologicznej. Pozwala na generowanie dowolnej sceny lub scenerii w całkowicie kontrolowanym środowisku, przy pomocy specjalisty. Ponadto taka sesja może być przeprowadzona całkowicie zdalnie. Wystarczy, że zainteresowany będzie zaopatrzony w odpowiednie gogle VR. Kto wie, być może terapie tego typu będą czymś standardowym w dzisiejszym zabieganym świecie i każdy od czasu do czasu będzie umawiał się na sesję terapii VR ze specjalistą?
