Na tzw. pierwotną nietolerancję laktozy cierpi w Polsce nawet 20-40% dorosłych. To przypadłość, która objawia się różnymi dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, najczęściej kurczowymi bólami brzucha, wzdęciami i biegunką. Co jeść przy nietolerancji laktozy? Czy chorzy muszą całkowicie odstawić mleko i nabiał? Wyjaśniamy.
Czym się różni nietolerancja laktozy od alergii na mleko?
Nietolerancja laktozy to dolegliwość, która nie ma podłoża alergicznego – nie wynika z reakcji układu immunologicznego przeczulonego na jakiś składnik, ale z niedoboru enzymu rozkładającego cukier mleczny na glukozę i galaktozę (laktazy). Niektórzy cierpią również na tzw. wtórną nietolerancję laktozy, związaną z niektórymi chorobami jelit (infekcje wirusowe i bakteryjne, choroba Leśniowskiego i Crohna, celiakia) lub stosowaniem antybiotyków czy leków przeciwbólowych.
Czy chorzy na nietolerancję laktozy muszą całkowicie odstawić mleko i nabiał?
W odróżnieniu od osób uczulonych na mleko, niektóre osoby z nietolerancją laktozy mogą pić mleko (w niewielkich ilościach), a także jeść jogurty, kefiry i sery (czyli produkty bogate w bakterie rozkładające laktozę). Poza tym zalecenia dietetyczne przy niedoborze laktazy nie polegają na całkowitym odstawieniu wszelkich źródeł laktozy w diecie, ale na ograniczenie ich do dawki tolerowanej przez organizm pacjenta.
Badania kliniczne wskazują, że większość chorych dobrze radzi sobie z laktozą w ilości 12 g na porcję. Na reakcję organizmu i tolerowaną dawkę cukru mlecznego ma wpływ również forma posiłku: czy jest to „czysta laktoza” (słodkie mleko), czy danie z dodatkiem mleka. W przypadku pokarmu zawierającego mleko ilość laktozy nie powodująca znacznych objawów wzrastała do 18 g.
Poza tym, tak jak już wspomniano, produkty fermentacji mlecznej są zazwyczaj dobrze tolerowane – mimo że mleko krowie i jogurt zawierają prawie identyczną dawkę laktozy (odpowiednio 4,7 i 4,6 g/100 ml). Większość dostępnych na rynku jogurtów zawiera w 1 ml 108 bakterii S. thermophilus i L. bulgaricus, które rozkładają laktozę do cukrów prostych, kwasu mlekowego i innych związków chemicznych, przez co nie fermentuje ona w jelitach i nie powoduje dolegliwości. Mało tego, jogurty o takiej ilości bakterii są tak samo skuteczne, jak enzymatyczne suplementy diety!
Okazuje się, że dla osób z nietolerancją laktozy dużo większym zagrożeniem niż nabiał są inne produkty – takie, których możesz nawet nie podejrzewać o wywoływanie objawów! Laktozę często dodaje się do pieczywa, frytek czy krokietów (zapewnia ładny, brązowy kolor), a także do margaryn i słodyczy, a nawet leków. Za dolegliwości jelitowe może też odpowiadać mleko w proszku, które zawiera bardzo dużo cukru mlecznego. Zamiast więc całkowicie odstawiać nabiał, zwracaj uwagę na skład różnych produktów, zwłaszcza dań gotowych i słodyczy.
Jeśli boisz się, że pomimo zaleceń lekarskich w Twojej diecie pojawi się laktoza — sięgnij po zaufany catering dietetyczny Pyszna Fabryka, która w swojej ofercie ma dietę “bez laktozy”!
Jak wygląda postępowanie dietetyczne przy nietolerancji laktozy?
Całkowite wyeliminowanie naturalnych źródeł laktozy nie jest wskazane, ponieważ zwiększa ryzyko wystąpienia niedoboru witaminy D, wapnia i fosforu, a co za tym idzie – pogorszenia mineralizacji kości. Poza tym laktoza zwiększa przyswajalność wapnia i wpływa na homeostazę mikroflory jelit (to prebiotyk). Co ciekawe, niewielkie ilości cukru mlecznego poprawiają zdolność flory bakteryjnej do rozkładu laktozy, zmniejszając tym samym nietolerancję.
Standardowo na początku leczenia zaleca się odstawienie mleka i nabiału do momentu ustąpienia objawów, a następnie stopniowe wprowadzanie ich do diety (po 1 porcji dziennie), dopóki dolegliwości ponownie się nie pojawią. Pozwala to na ustalenie dawki laktozy dobrze tolerowanej przez chorego. Poza tym można wprowadzić suplementację farmaceutycznymi preparatami laktazy.
Zastanawia Cię, jaka jest kaloryczność owoców? Nie wiesz, ile białka powinieneś jeść? Nie wiesz, jak przyrządzać owoce morza? Nie bierz wszystkiego na swoje barki — lepiej zamów catering dietetyczny pod swoje drzwi!
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57574,alergia-pokarmowa. [dostęp online: 19.07.2023].
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/222258,zalecenia-dietetyczne-w-nietolerancji-laktozy,1. [dostęp online: 19.07.2023].
- https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/75727,dieta-dla-osob-doroslych-z-nietolerancja-laktozy. [dostęp online: 19.07.2023].
