Skóra atopowa charakteryzuje się nadmiernym wysuszeniem i podrażnieniem. Należy do chorób alergicznych i tak jak większość z nich cechuje się występowaniem okresów zaostrzeń oraz remisji. W większości przypadków choroba rozwija się we wczesnym dzieciństwie. Ma podłoże genetyczne, a w patogenezie wyróżnia się nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu immunologicznego oraz budowie naskórka.
Objawy atopowego zapalenia skóry
Głównym objawem jest uporczywy świąd nierzadko utrudniający zasypianie. Dodatkowo skóra ma trudności z utrzymaniem odpowiedniego nawilżenia, przez co jest narażona na dodatkowe podrażnienia i uszkodzenia. Czynnikiem drażniącym mogą być nieodpowiednia pielęgnacja, ubrania, szczególnie wełniane, a nawet pot. W zależności od wieku pacjenta zmiany występują w charakterystycznych miejscach. Do 2 roku życia są to zmiany nieregularne umiejscowione najczęściej na twarzy i dystalnych częściach kończyn. Powyżej 3 roku życia zmiany migrują w obręb powierzchni zgięciowych stawów, natomiast u dzieci starszych podobnie jak u dorosłych ogniska lichenizacji umiejscawiają się na grzbietowych powierzchniach dłoni. Charakterystycznym objawem jest uporczywy świąt skóry, który poprzez drapanie nadmiernie wysuszonej skóry może przyczyniać się do powstawania przeczosów i nadkażeń bakteryjnych.
Rozpoznanie choroby
Przyczyną wystąpienia objawów jest defekt genetyczny, którego wynikiem jest upośledzenie prawidłowej budowy skóry. Z powodu braku filagryny, białka budulcowego skóry, komórki nie są ze sobą prawidłowo połączone, przez co nie zabezpieczają organizmu przed utratą wody i ułatwiają wniknięcie alergenów do wewnątrz. Nie ma specyficznych badań potwierdzających bądź wykluczających obecność choroby. Pomocny przy identyfikacji jest algorytm ustalony przez Hanifina i Rajkę, w którego skład wchodzą kryteria większe i mniejsze. Aby móc postawić rozpoznanie pacjent musi spełniać 3 z 4 kryteriów większych, do których należą: świąd skóry, przewlekły i nawrotowy przebieg choroby, typowe umiejscowienie zmian skórnych, atopia u pacjenta lub w wywiadzie rodzinnym. Dodatkowo autorzy opisali kryteria mniejsze, które często występują u chorych, jednak ich obecność nie jest konieczna do postawienia rozpoznania.
Leczenie
Podstawą leczenia w przypadku tej przewlekłej choroby jest regularna pielęgnacja skóry preparatami z grupy emolientów. W łagodzeniu objawów idealnie sprawdzi się krem na zapalenie skóry Bepanthen Sensiderm, zawierający lipidy lamelarne, które zmniejszają przeznaskórkową utratę wody i zwiększają nawilżenie skóry. W łagodzeniu świądu stosuje się zimne okłady z wilgotnej gazy. Pomocne będą także krótkie kąpiele w chłodnej wodzie. Jeśli doszło do wytworzenia rozległych ognisk zapalnych, należy udać się do lekarza w celu zastosowania odpowiedniego leczenia. Najczęściej przepisywanymi preparatami są maści sterydowe oraz inhibitory kalcyneuryny, które hamują napływ komórek układu odpornościowego i uwalnianie mediatorów zapalnych. W przypadku nadważeń bakteryjnych konieczne może być zastosowanie antybiotyków w formie maści.
