Zgaga nie zawsze wymaga leczenia specjalistycznego, ale zawsze zasługuje na uwagę. Jej przyczyną może być nie tylko to, co jemy, ale również styl życia, przewlekły stres czy zaburzenia trawienia. Jak wygląda skuteczne postępowanie przy zgadze? I co wybrać, gdy potrzebna jest szybka ulga?
Zgaga – objawy i przyczyny
Zgaga to uczucie pieczenia lub palenia w okolicy mostka, często promieniujące ku gardłu, które pojawia się po posiłku, podczas leżenia lub schylania się. Towarzyszyć jej może kwaśny lub gorzki posmak w ustach, odbijanie, a czasem także uczucie cofania pokarmu czy płynów do przełyku [1].
Lekarze często wiążą zgagę z refluksem żołądkowo-przełykowym (GERD). To stan, w którym kwaśna treść żołądkowa cofa się do przełyku na tyle często lub intensywnie, że powoduje objawy lub uszkodzenia błony śluzowej przełyku.
Jeśli zgaga pojawia się sporadycznie nie zawsze jest to powód do niepokoju. Jeżeli jednak dolegliwości powtarzają się regularnie, nasilają, zakłócają sen lub są związane z innymi objawami (np. chrypka, kaszel, ból w klatce piersiowej), konieczna jest ocena lekarska. Istnieje bowiem ryzyko trwałego uszkodzenia przełyku lub rozwoju powikłań.
Dlaczego pojawia się zgaga. Najczęstsze przyczyny
Zgaga najczęściej wynika z nieprawidłowości w obrębie dolnego zwieracza przełyku, który pełni funkcję zaworu między żołądkiem a przełykiem. Gdy jego napięcie jest obniżone, kwaśna treść żołądka może łatwo cofać się do przełyku [2]. Przyczyną tego może być wiele czynników:
nadwaga i otyłość, które zwiększają ciśnienie w jamie brzusznej,
dieta bogata w tłuste potrawy, alkohol, czekoladę, kawę i ostre przyprawy,
jedzenie tuż przed snem, w pozycji leżącej lub w pośpiechu,
palenie papierosów, które obniża napięcie zwieracza przełyku,
przepuklina rozworu przełykowego,
stres i przewlekłe napięcie emocjonalne,
ciąża [4].
Zgaga może również towarzyszyć niektórym schorzeniom przewodu pokarmowego, takim jak: dyspepsja, zapalenie błony śluzowej żołądka, choroba wrzodowa, a także powikłania pooperacyjne.
Jak skutecznie leczyć zgagę krok po kroku?
Domowe sposoby i profilaktyka – pierwszy krok, zanim sięgniesz po leki
W łagodnych przypadkach zgagi pierwszym krokiem powinny być zmiany stylu życia. Pomocne mogą być:
unikanie przejadania się,
spożywanie mniejszych i częstszych posiłków,
rezygnacja z jedzenia 2-3 godziny przed snem,
podniesienie zagłówka łóżka o kilkanaście centymetrów,
ograniczenie spożycia tłuszczów, kawy, alkoholu, mięty i czekolady,
rezygnacja z palenia,
redukcja masy ciała,
unikanie stresu i napięcia emocjonalnego.
Helicid Rapid – nowość na zgagę
Wśród leków na zgagę dostępnych bez recepty szczególną uwagę zwraca Helicid Rapid. To pierwszy w Polsce lek łączący 20 mg omeprazolu z 225 mg wodorowęglanu sodu, czyli połączenie inhibitora pompy protonowej z antacydem. Dzięki temu działa na dwóch poziomach:
szybko łagodzi objawy zgagi – ulga pojawia się już po 5 minutach,
zapewnia długotrwałą ochronę – redukuje wydzielanie kwasu do 24 godzin.
Takie rozwiązanie łączy natychmiastową ulgę z trwałym efektem leczniczym. Helicid Rapid to dobry lek na zgagę bez recepty, odpowiedni do doraźnego stosowania, np. po ciężkim posiłku lub przed snem.
Specjalistyczne terapie i zabiegi
W przypadkach przewlekłej lub trudnej do opanowania zgagi konieczne może być leczenie specjalistyczne. Lekarz gastroenterolog może zlecić badania, takie jak gastroskopia, pH-metria czy manometria przełyku.
W leczeniu przewlekłego refluksu stosuje się:
długoterminowe inhibitory pompy protonowej,
blokery receptorów H2 (np. ranitydyna – obecnie rzadziej stosowana),
prokinetyki wspomagające opróżnianie żołądka,
w wybranych przypadkach leczenie chirurgiczne, np. fundoplikacja metodą Nissena [3],
metody endoskopowe wspomagające funkcję zwieracza przełyku (np. zabieg Stretta, LINX).
Takie podejście stosuje się u pacjentów z ciężką postacią refluksu, powikłaniami lub brakiem odpowiedzi na leczenie farmakologiczne.
Źródła:
Broderick R., Fuchs K., Breithaupt W. i in., Clinical Presentation of Gastroesophageal Reflux Disease: A Prospective Study on Symptom Diversity and Modification of Questionnaire Application, Dig Dis. 2020, 38(3), s. 188-195.
Lesiak P., Choroba refluksowa przełyku: najnowsze badania i postępowanie, Medycyna po Dyplomie 2010, 19(10): 39-48.
Kasugai K., Ogasawara N., Gastroesophageal Reflux Disease: Pathophysiology and New Treatment Trends, Intern Med. 2023, 63(1), s. 1–10.
Sadafi S., Azizi A., Pasdar Y. i in., Risk factors for gastroesophageal reflux disease: a population-based study, BMC Gastroenterol. 2024, 24:64.
