Martwisz się o wpływ stresu na serce, sen czy ciśnienie krwi? A czy wiesz, że zostawia on wyraźne ślady również w Twojej jamie ustnej? Napięte mięśnie twarzy, nawracające afty, suchość w ustach, a nawet poważne problemy z dziąsłami – to wszystko mogą być sygnały alarmowe wysyłane przez organizm. Dowiedz się, jak życie w stresie może przekładać się na zdrowie jamy ustnej.
Stres jako przyczyna zgrzytania zębami
Jedną z najczęstszych reakcji na stres jest bruksizm. To mimowolne zgrzytanie i zaciskanie zębów. Szacuje się, że problem ten dotyczy nawet 10-15% populacji.
Zaciskania zębów i mimowolne pocieranie nimi nasila się szczególnie w nocy, podczas snu. Pacjenci często nie są świadomi tych odruchów, dopóki nie zauważy ich partner lub dentysta nie zwróci uwagi na charakterystyczne uszkodzenia szkliwa. Napięcie nerwowe potęguje problem bruksizmu i może prowadzić do tzw. choroby okluzyjnej, czyli zaburzeń w pracy całego układu żucia[1].
Jak zgrzytanie zębami wpływa na ich stan?
Konsekwencje bruksizmu wywołanego stresem, to między innymi:
- patologiczne ścieranie się szkliwa – prowadzi ono do pęknięć, kruszenia się, a nawet złamań zębów;
- odczucie napięcia mięśni twarzy i żuchwy, szczególnie odczuwalne po przebudzeniu;
- bóle promieniujące – często mylone z migreną (bóle głowy, karku, szyi, a nawet pleców czy oczu);
- trzaski i przeskakiwanie w żuchwie podczas mówienia lub jedzenia, świadczące o problemach w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego.
Kortyzol – wpływ na wytwarzanie śliny
Organizm działający przez długi czas w trybie „walcz lub uciekaj” redukuje funkcje uznawane za drugorzędne, w tym produkcję śliny. Gruczoły ślinowe pracują wolniej, co prowadzi do kserostomii, czyli suchości w jamie ustnej, np. w wyniku zaburzeń pracy ślinianek[2]. Stan ten dramatycznie pogarsza kondycję całej jamy ustnej.
Konsekwencje niedostatecznej produkcji śliny
Kserostomia może wiązać się z szeregiem poważnych problemów stomatologicznych, w tym ze zwiększeniem ryzyka rozwoju próchnicy. Dzieje się tak, gdyż ślina pomaga neutralizować kwasy wytwarzane bakterie próchnicotwórcze. Gdy jest jej za mało, kwasy te zaczynają penetrować szkliwo, co w dłuższej perspektywie prowadzi do powstania ubytków. Skutkami kesrotostomii mogą być także halitoza (nieświeży oddech) oraz zapalenie dziąseł[3].
Stres a afty
Skutkiem nadmiernego stresu mogą być afty. To bolesne owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej.
Pod wpływem stresu dochodzi do osłabienia mechanizmów obronnych organizmu, co czyni go bardziej wrażliwym na „ataki” patogenów w postaci wirusów i bakterii. Obniżona odporność miejscowa w obrębie jamy ustnej może być przyczyną powtarzających się zmian aftozowych[4]. Mogą one pojawiać się po wewnętrznej stronie policzków, na języku oraz na dziąsłach.
Nie należy bagatelizować objawów stresu pojawiających się w jamie ustnej. Jeśli zauważasz u siebie regularne krwawienie z dziąseł, starcie powierzchni zębów lub bolesne zmiany na śluzówce, odczuwasz ból szczęki po przebudzeniu czy przewlekłą suchość w ustach, skonsultuj się koniecznie z lekarzem dentystą.
[1] https://pulsmedycyny.pl/medycyna/stomatologia/objawy-stresu-widoczne-w-jamie-ustnej/ (accessed 07.11.2025).
[2] https://dentonet.pl/pacjent/stres-a-jama-usta-wplyw-stresu-na-zdrowie-jamy-ustnej/#google_vignette (accessed 07.11.2025).
[3] https://pulsmedycyny.pl/medycyna/stomatologia/objawy-stresu-widoczne-w-jamie-ustnej/ (accessed 07.11.2025).
[4] https://dentonet.pl/pacjent/stres-a-jama-usta-wplyw-stresu-na-zdrowie-jamy-ustnej/#google_vignette (accessed 07.11.2025).
