Decyzja o powiększeniu rodziny to ważny krok w życiu każdej pary. Niemniej jednak, nie zawsze proces ten przebiega bezproblemowo. Współczesne badania wskazują, że męska płodność odgrywa równie istotną rolę w powodzeniu starań o dziecko, co płodność kobiety. Dlatego zrozumienie czynników wpływających na jakość nasienia oraz odpowiednia diagnostyka są kluczowe w procesie planowania rodziny.
Czynniki wpływające na męską płodność
Na jakość nasienia wpływa wiele elementów, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Do najważniejszych należą:
- Wiek: Badania wskazują, że po 40. roku życia jakość nasienia może ulegać pogorszeniu, co objawia się spadkiem ruchliwości plemników oraz ich koncentracji.
- Styl życia: Czynniki takie jak niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej, palenie tytoniu, nadmierne spożycie alkoholu oraz stres mogą negatywnie wpływać na spermatogenezę.
- Ekspozycja na wysoką temperaturę: Częste korzystanie z sauny, gorących kąpieli czy noszenie obcisłej bielizny może podnosić temperaturę moszny, co niekorzystnie wpływa na produkcję plemników.
- Choroby przewlekłe: Schorzenia takie jak cukrzyca, nadciśnienie czy otyłość mogą obniżać jakość nasienia.
Diagnostyka męskiej płodności
Gdy para doświadcza trudności w poczęciu dziecka przez okres dłuższy niż 12 miesięcy regularnego współżycia bez zabezpieczeń, zaleca się rozpoczęcie diagnostyki płodności. W przypadku mężczyzn podstawowym badaniem jest analiza nasienia.
Badania nasienia
Badanie nasienia (spermiogram) polega na ocenie parametrów ejakulatu, takich jak:
- Objętość ejakulatu: Prawidłowa objętość to ≥1,5 ml.
- Koncentracja plemników: Norma wynosi ≥15 mln/ml.
- Całkowita liczba plemników: W ejakulacie powinno znajdować się ≥39 mln plemników.
- Ruchliwość plemników: Ruchliwość całkowita powinna wynosić ≥40%, a ruchliwość postępowa ≥32%.
- Morfologia plemników: Odsetek plemników o prawidłowej budowie powinien wynosić ≥4%.
Przygotowanie do badania nasienia obejmuje abstynencję seksualną przez 2-7 dni oraz unikanie spożycia alkoholu i innych używek w tym okresie.
Wpływ stylu życia na jakość nasienia
Zmiana nawyków może znacząco poprawić parametry nasienia. Zaleca się:
- Zdrową dietę: Spożywanie produktów bogatych w antyoksydanty, witaminy i minerały wspiera spermatogenezę.
- Regularną aktywność fizyczną: Umiarkowane ćwiczenia fizyczne korzystnie wpływają na gospodarkę hormonalną i jakość nasienia.
- Unikanie używek: Ograniczenie lub eliminacja alkoholu, tytoniu i innych substancji psychoaktywnych pozytywnie wpływa na płodność.
- Redukcję stresu: Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga, mogą obniżyć poziom stresu, który negatywnie wpływa na jakość nasienia.
Kiedy zgłosić się do specjalisty?
Jeśli mimo wprowadzenia zdrowych nawyków para nadal doświadcza trudności w poczęciu dziecka, warto skonsultować się ze specjalistą. Lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak ocena hormonalna czy genetyczna, aby dokładniej zdiagnozować przyczyny niepłodności.
Męska płodność jest kluczowym elementem w staraniach o dziecko. Świadomość czynników wpływających na jakość nasienia oraz odpowiednia diagnostyka, w tym badania nasienia, pozwalają na wczesne wykrycie ewentualnych problemów i podjęcie skutecznych działań. Zdrowy styl życia, unikanie szkodliwych nawyków oraz regularne konsultacje medyczne zwiększają szanse na sukces w planowaniu rodziny.
