Zawał serca (określany również potocznie jako atak serca) jest zdarzeniem kardiologicznym, które wynika z niedotlenienia mięśnia sercowego, prowadzącego jednocześnie do martwicy tego organu. Większość osób utożsamia zawał z silnym bólem w klatce piersiowej. I słusznie, choć objaw ten dotyczy przede wszystkim mężczyzn – u kobiet bowiem można obserwować inne symptomy, będące tak zwaną „maską” zawału serca. Jak je rozpoznać? Co wpływa na zróżnicowanie przebiegu zawału u mężczyzn i u kobiet?
Przyczyny i objawy zawału serca u kobiet
Bezpośrednie przyczyny zawału serca są takie same zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet i obejmują znaczące ograniczenie lub też całkowite zamknięcie światła naczynia wieńcowego, doprowadzającego krew do serca. Taka sytuacja z kolei przekłada się na niedotlenienie mięśnia sercowego, a w przypadku braku interwencji medycznej – na martwicę tego organu, prowadzącą oczywiście do śmierci. Wśród czynników zwiększających ryzyko wystąpienia zawału serca (niezależnie od płci) wyróżnia się między innymi palenie papierosów i nadużywanie alkoholu, nadciśnienie tętnicze krwi i cukrzycę (zwłaszcza, jeśli choroby te nie są odpowiednio kontrolowane), choroby układu krwionośnego i krwiotwórczego prowadzące do zwiększenia krzepliwości krwi i inne. Więcej informacji o mechanizmach prowadzących do wystąpienia zawału serca znajduje się tutaj: https://www.adamed.expert/pacjent/choroby-i-objawy/serce-i-naczynia/zawal-serca-u-kobiety.
Jakie objawy daje zawał serca? Najbardziej charakterystyczne z nich to ostry ból w klatce piersiowej umiejscowiony za mostkiem. Pacjenci opisują go często jako ból piekący lub gniotący. Oprócz tego ta dolegliwość może promieniować od wspomnianej okolicy mostka do lewej ręki i barku, a także do pleców. Towarzyszą temu duszności, trudności w złapaniu oddechu oraz lęk o własne zdrowie i życie.
Symptomy te jednak obserwuje się zazwyczaj u mężczyzn, podczas gdy u kobiet zawał przebiega nieco inaczej. Pojawiają się tak zwane objawy maskujące, obejmujące ból w nadbrzuszu i bóle brzucha (bywają one błędnie interpretowane jako pochodzące od dolegliwości związanych z układem pokarmowym), nudności i wymioty, uderzenia gorąca, zawroty głowy (aż do omdlenia), a także symptomy przypominające grypę.
Dlaczego zawał u kobiet może mieć inny charakter, niż u mężczyzn?
Kobiecy zawał serca różni się od zawału męskiego przede wszystkim ze względu na estrogeny – a więc żeńskie hormony płciowe. Ich odpowiedni poziom przekłada się u pań na zmniejszenie ryzyka incydentów kardiologiczno-naczyniowych, a oprócz tego dowiedziono, że estrogen działa ochronnie wobec ścian naczyń oraz wspiera regulację gospodarki cholesterolowej. Efekt ten jednak znika w okresie okołomenopauzalnym, kiedy estrogenu ubywa – wówczas ryzyko wystąpienia zawał serca staje się większe. Wszystko to przekłada się na wiek, w którym kobiety i mężczyźni doznają zawału (u pań atak serca występuje średnio 10 lat później, niż u panów).
Oprócz powyższego aspektu, wpływ na późniejszą diagnostykę zawału serca u kobiet, niż u mężczyzn, ma oczywiście fakt występowania objawów maskujących zawał. Tak, jak zostało to wspomniane w poprzednim akapicie, u pań symptomy mogą być niecharakterystyczne, dlatego w przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do stanu własnego zdrowia (lub zdrowia najbliższej osoby), należy niezwłocznie zasięgnąć porady lekarza.
Źródła:
- M. Wiercińska, Zawał serca (atak serca) – przyczyny, objawy i leczenie [w:] Medycyna Praktyczna, 04.07.2024
- Budaj, B. Bednarz, W. Leśniak, Ostre zespoły wieńcowe [w:] Interna – Mały Podręcznik Medycyny Praktycznej online, data aktualizacji hasła: 15.07.2024
- M. Bęćkowski, dr hab. n. med. R. Dąbrowski, Zawał mięśnia sercowego u kobiet [w:] Medycyna po Dyplomie 07-08/2016
- A. J. Sałacki, Zawał mięśnia sercowego [w:] Medycyna po Dyplomie 05/2017
- Pawlukianiec, R. Supryn, A. I. Gziut, P. Seweryniak, Ostry zawał serca u kobiety w ciąży [w:] Kardiologia Polska 2012; 70; 5
- Żukowska, M. Kożuch, A. Lisowska, M. Knapp, Zawał serca z uniesieniem odcinka ST u 27-letniej kobiety w ciąży [w:] Folia Cardiologica 2020, tom 15, nr 5
