Sacharyna to substancja oznaczona symbolem E954. Stosuje się ją jako słodzik, zamiast klasycznego cukru spożywczego. Sacharynę najczęściej spotkać można w żywności przetworzonej, posiłkach i przekąskach dla sportowców, a także napojach gazowanych bez cukru. Czy sacharyna jest bezpieczna? Skąd właściwie wziął się ten słodzik?
Czym jest sacharyna?
Sacharyna to substancja intensywnie słodząca, oznaczona symbolem E954. Słodzik ten swoim wyglądem przypomina cukier. W temperaturze pokojowej ma postać białego ciała stałego, o krystalicznej budowie. To, co stanowi podstawową różnicę pomiędzy sacharyną a cukrem to odczuwany poziom słodkości. Sacharyna jest od 350 do nawet 500 razy słodsza niż klasyczny cukier spożywczy. Dzięki tak wysokiej sile słodzącej w porównaniu do cukru, może być stosowana w bardzo małych ilościach.
Sacharyna w produktach spożywczych
Warto wiedzieć, że ponieważ sacharyna należy do substancji intensywnie słodzących, to jej obecność w produktach spożywczych jest określona przez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dn. 16.12.2008 r. w sprawie dodatków do żywności. Oznacza to, że producent żywności, chcąc dodać ten słodzik do produktów spożywczych, musi zastosować się do zasad określonych w Unii Europejskiej.
W praktyce przepisy definiują ilość słodzika, dopuszczalne formy sacharyn, a także rodzaj produktów, do jakich mogą być dodawane. Co więcej, to właśnie z mocy rozporządzenia 1333/2008 obowiązkowe jest zapisane informacji (tu o E954) na temat obecności danego słodzika na liście składników produktu spożywczego.
Sacharyna jako słodzik
Sacharyna nie dostarcza energii i cechuje się słodkim smakiem, zgodnie z tym, co wspomniano wyżej nawet 350 – 500 razy słodszym niż cukier spożywczy. Ponadto sacharyna i inne słodziki z tej grupy (sacharyny) mają zdolność do synergii z innymi substancjami słodzącymi takimi jak aspartam czy cyklaminiany. Aby dowiedzieć się więcej na temat innych rodzajów słodzików, zajrzyj tutaj: https://www.cefarm24.pl/czytelnia/zdrowie/jestem-kobieta/ktory-slodzik-jest-najzdrowszy/.
Sacharyna jest stosowana do słodzenia przekąsek i posiłków dla sportowców, a także żywności przetworzonej, słodyczy i napoi gazowanych. Co więcej, może być dodawana do dań zarówno na zimno, jak i na ciepło, gdyż jest odporna na działanie wysokiej temperatury (do 150 st. C). Sacharyna jest również odporna na działanie kwaśnego pH, dzięki czemu może być wykorzystywana do słodzenia przetworów owocowych.
Co więcej, słodziki takie jak sacharyna mogą być pomocne w planowaniu codziennej diety u osób z nadmierną masą ciała, cukrzycą i insulinoopornością. Jest to związane z tym, że sacharyna nie dostarcza kalorii, nie jest trawiona w świetle przewodu pokarmowego i nie wpływa na wydzielanie insuliny. Dzięki temu zastępując cukier, może pomóc zmniejszyć spożycie kalorii ogółem, a także ułatwić kontrolę poziomu glukozy we krwi.
Czy sacharyna jest bezpieczna?
Spożywanie sacharyny, podobnie jak i innych substancji słodzących, nierzadko budzi obawy. W przypadku właśnie tego słodzika przyczyną mogą być badania z lat 70. XX wieku, w których wykazano, że jej spożycie może przyczyniać się do wystąpienia nowotworów pęcherza moczowego. Warto jednak wspomnieć, że badanie to było wykonane na szczurach. Co więcej, w późniejszych analizach wykazano, że wyniki tych badań nie są jednoznaczne w przypadku ludzi.
Jak wskazano w klasyfikacji IARC (Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem) sacharyna jest substancją zakwalifikowaną do grupy 3, czyli substancji niekancerogennych dla człowieka. Obecnie jest ona uznawana za bezpieczną do spożycia przez Komitet Naukowy ds. Żywności (SCF, obecnie EFSA).
Jak prawidłowo włączyć sacharynę do diety?
Zgodnie z tym, co wspomniano wyżej, sacharyna jest uznawana za substancję bezpieczną. Nie zmienia to jednak faktu, że spożycie substancji intensywnie słodzących należy ograniczyć do przebadanych wartości – poziomu ADI (dopuszczalne dzienne spożycie; ang. acceptable daily intake). W praktyce jest to miara ilości słodzika, która spożywana codziennie, nie powinna wpływać negatywnie na zdrowie. W przypadku sacharyny ADI wynosi 5 mg/kg masy ciała na dzień, co można rozumieć w następujący sposób:
- zdrowy, dorosły mężczyzna o masie ciała np. 80 kg może dziennie spożyć maksymalnie 400 mg sacharyny.
Gdy chcemy włączyć do diety słodzik taki jak sacharyna, warto robić to stopniowo, gdyż przyjęcie na raz zbyt dużej dawki może wpłynąć negatywnie na regulację przewodu pokarmowego. Sacharyna nie jest zalecana dla kobiet w ciąży, ponieważ prawdopodobnie ma zdolność do przechodzenia przez łożysko, a obecnie nie jest znany wpływ tego słodzika na rozwijający się płód.
Podsumowując, sacharyna jest jedną z wielu dostępnych substancji słodzących. Obecnie nie ma badań, które wskazywałyby, że jej spożycie negatywnie wpływa na zdrowie. Co więcej, ponieważ sacharyna została uznana za bezpieczną, możemy ją znaleźć na rynku artykułów spożywczych, gdzie jest stosowana jako jeden z dodatków do żywności. Sacharynę obecną w żywności przetworzonej oznacza się symbolem E954.
Bibliografia:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dn. 16.12.2008 r. w sprawie dodatków do żywności.
- Weihrauch, V. Diehl, Artificial sweeteners–do they bear a carcinogenic risk? „Annals of Oncology”, 15 (10), 2004, s. 1460–1465.
- Artificial Sweeteners and Cancer. National Cancer Institute 2005.
- Saccharin: FDA Agencies. University of Minnesota, Environmental Health Sciences.
- Touyz LZ. Saccharin deemed „not hazardous” in United States and abroad. Curr Oncol. 2011 Oct;18(5):213-4.
- Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę. Diabetologia praktyczna, 2020:6:1.
