Zapalenie płuc należy do infekcyjnych chorób dróg oddechowych i miewa różny przebieg. W większości zakażenie rozwija się dynamicznie i czasami nawet stwarza zagrożenia życia [1], ale może też nie mieć tak ostrego początku. Jak długo rozwija się zapalenie płuc? Na jakie objawy trzeba zwrócić uwagę? Dowiedz się więcej.
Co to jest zapalenie płuc i co je wywołuje?
Zapalenie płuc to infekcja, która atakuje pęcherzyki płucne lub tkankę śródmiąższową. W praktyce stosuje się podział choroby na dwie kategorie w zależności od tego, gdzie doszło do zakażenia i co jest czynnikiem chorobotwórczym [2].
Pozaszpitalne zapalenie płuc (PZP), środowiskowe
Odnosi się do zapalenia płuc nabytego poza placówką medyczną, diagnozowanego u osób, które nie przebywały w szpitalu. Jego najczęstszą przyczyną (30-40% przypadków) jest zakażenie bakterią Streptococcus pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc). Chorobę mogą wywołać również inne bakterie, w tym patogeny atypowe np. Mycoplasma pneumoniae, Chlamydophila pneumoniae i Legionella pneumophila [2].
Szpitalne zapalenie płuc (HAP)
Jest diagnozowane u pacjentów przebywających w szpitalu dłużej niż 48 godzin. Jeżeli objawy choroby pojawią się w ciągu pierwszych 4 dni hospitalizacji, to wywołują je te same bakterie co przy PZP lub pałeczki Gram-ujemne (np. E. coli, K. pneumoniae, Enterobacter). Natomiast za rozwój szpitalnego zapalenia płuc od 5. dnia pobytu w placówce medycznej odpowiadają szczepy wielolekooporne, najczęściej tlenowych pałeczek Gram-ujemnych (np. P. aeruginosa, E. coli, K. pneumoniae) lub bakterie Gram-dodatnie przede wszystkim S. aureus [2].
Jak długo rozwija się zapalenie płuc?
W większości przypadków bakteryjne zapalenie płuc ma ostry przebieg z dużą dynamiką objawów klinicznych [1]. Charakteryzuje je nagły początek wystąpienia objawów. Jednak u osób powyżej 75 lat zapalenie płuc może przebiegać bezobjawowo. Czasami też oznaki choroby mogą nie pojawić się tak gwałtownie i wtedy rozwijają się najczęściej w ciągu 24 godzin [3, 4].
Nietypowy obraz kliniczny ma zapalenie płuc wywołane przez bakterie atypowe. Wówczas początek zakażenia jest łagodniejszy, wręcz nie wskazuje na tego rodzaju chorobę. Gorączka jest niższa i pojawiają się też objawy spoza układu oddechowego [2]. W tym przypadku zapalenie płuc może rozwijać się nawet przez 3 doby [3].
Jakie są objawy zapalenia płuc?
Od momentu zakażenia na pojawienie się pierwszych objawów zapalenia płuc nie trzeba długo czekać. Przede wszystkim jest to kaszel, często z odkrztuszaniem ropnej plwociny oraz co najmniej jeden objaw dodatkowy, np. [2, 4]:
ból w klatce piersiowej (w bocznych jej częściach i nasilający się przy głębokim oddychaniu lub kaszlu);
duszność;
krwioplucie.
Dodatkowo zwykle występują objawy ogólnoustrojowe, takie jak poty, dreszcze, bóle mięśniowe, podwyższona temperatura ciała lub gorączka ≥38°C. U osób w starszym wieku niekiedy pierwszym objawem zapalenia płuc jest utrudniony kontakt z chorym w wyniku zaburzeń świadomości [4].
Należy pamiętać, że nieleczone zapalenie płuc może mieć poważne skutki – od ostrej niewydolności oddechowej do sepsy, która prowadzi m.in. znacznego obniżenia ciśnienia tętniczego oraz powoduje niesprawność innych układów i narządów [4].
Co zwiększa ryzyko pojawienia się zapalenia płuc?
Na rozwój zapalenia płuc wpływają różne czynniki. Duże ryzyko zachorowania mają osoby w podeszłym wieku, palące tytoń oraz pracujące w środowisku o wysokim zapyleniu. Większe zagrożenie rozwoju zapalenia płuc obserwuje się również u ludzi z cukrzycą, rozległą próchnicą i stanami zapalnymi w jamie ustnej oraz leczonych immunosupresyjnie. Czynnikami ryzyka są także stany sprzyjające zachłyśnięciu np. upojenie alkoholowe, odurzenie narkotykami, zaburzenia świadomości i choroby neurologiczne [3].
Z uwagi na szybki rozwój zapalenia płuc u dzieci i dorosłych, nie wolno zwlekać z podjęciem leczenia. Przyjęcie właściwego antybiotyku pozwala zniszczyć bakterie namnażające się w płucach. Dzięki temu objawy ustępują powoli w ciągu 24-48 godzin, a po 1-2 tygodniach następuje przywrócenie prawidłowej czynności zajętej części płuca [2].
Artykuł na zlecenie marki Deflegmin
Bibliografia:
1. Panaszek B., Zapalenie płuc w praktyce podstawowej opieki zdrowotnej, 2020, witryna internetowa: https://podyplomie.pl/medycyna/35575,zapalenie-pluc-w-praktyce-podstawowej-opieki-zdrowotnej (dostęp: 26.05.2025).
2. Mejza F., Bulanda M., Zapalenie płuc: przyczyny, objawy i leczenie, 2022, witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/choroby/65040,zapalenie-pluc (dostęp: 26.05.2025).
3. Witkiewicz I., Jak szybko postępuje proces obustronnego zapalenia płuc?, 2013, witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/lista/88662,jak-szybko-postepuje-proces-obustronnego-zapalenia-pluc (dostęp: 26.05.2025).
4. Przybyłowski T., Kuś J., Pozaszpitalne zapalenie płuc (PZP), 2024, witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.11.1. (dostęp: 26.05.2025).
