Jaskra to grupa chorób oczu, których konsekwencją jest nieodwracalne uszkodzenie nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki oka. W wyniku jaskry następuje pogorszenie, zawężenie pola widzenia lub całkowita utrata wzroku. Uszkodzenie nerwu wzrokowego powstaje w wyniku nadmiernego wzrostu ciśnienia wewnątrz gałki ocznej.
W skład zaburzenia określonego nazwą „jaskra” wchodzi kilkanaście jednostek chorobowych, z których każda ma inne przyczyny, inne objawy, inne czynniki ryzyka, inne rokowania i inne sposoby leczenia. Łączy je efekt końcowy. Wszystkie te jednostki chorobowe skutkują zanikiem nerwów wzrokowych i całkowitą ślepotą.
Europejskie Towarzystwo Jaskrowe przyjęło podział jaskry biorąc pod uwagę szerokość kąta przesączania komory przedniej i przyczyny wywołującej chorobę na: jaskrę pierwotnie wrodzoną, jaskry pierwotne otwartego kąta, jaskry wtórne otwartego kąta, jaskry pierwotne zamkniętego kąta i jaskry wtórne zamkniętego kąta.
Przyczyny jaskry
Najczęściej jaskra rozwija się powoli i bezobjawowo. Główne czynniki ryzyka to: czynniki rodzinne, wiek powyżej 40 lat, nieprawidłowe ciśnienie tętnicze, zaburzenia krążenia obwodowego retinopatia cukrzycowa, podwyższony poziom cholesterolu, migrena, choroby gałki ocznej, dalekowzroczność, krótkowzroczność, stresy, urazy, długotrwałe stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, palenie tytoniu.
W przypadku wystąpienia 3 lub większej liczby czynników ryzyka zalecana jest wizyta w jednej z placówek specjalistycznych – na przykład w jednym z ośrodków Scanmed: https://scanmed.pl/specjalizacje/okulistyka.
W oku wytwarzana jest wodnista ciecz niezbędna do jego funkcjonowania. Odpływa do krwiobiegu w miejscu zwanym kątem przesączania. Gdy odpływ jest blokowany wzrasta ciśnienie wewnątrzgałkowe i uciskany jest nerw wzrokowy. Przeważnie jest to proces długotrwały niedający zauważalnych objawów, dlatego ok. 70% przypadków jaskry w Polsce wykrywana jest zbyt późno. Jaskra jedną z najczęstszych przyczyn ślepoty a liczba zachorowań to 800 tys. Osób.
Ogólne symptomy jaskry i rozpoznanie jaskry
Okresowe konsultacje okulistyczne to podstawa wykrywalności jaskry. Jest kilka objawów, które powinny skłonić do wizyty u okulisty. Symptomy jaskry, które często są ignorowane to: widzenie aureoli wokół źródeł światła, pogorszenie wzroku, ból oka, zaczerwienienie oka, widzenie zawężone, nudności lub wymioty. Jaskra uszkadza wiązki włókien wzrokowych, ale ze względu na ich dużą ilość zanik jest początkowo niezauważalny.
W rozpoznaniu jaskry okulista sprawdza prawidłowość działania nerwu wzrokowego. W trakcie badania bada pole widzenia i wykonuje badanie komputerowe tarczy nerwu wzrokowego. W diagnostyce okulistycznej wykorzystuje się wyniki wielu badań od badania dna oka po tomografię optyczną.
Leczenie jaskry
Sposób leczenia jaskry zależy od jej typu i nasilenia i polega na obniżeniu ciśnienia w oku. Można tego dokonać za pomocą silnych leków w kroplach, a jeżeli brak zadowalającego rezultatu ratunkiem jest operacja. Wybór metody operacyjnej musi być dobrany do konkretnego przypadku medycznego.
Operacja jaskry jest bezbolesna, wykonywana w znieczuleniu miejscowym. Okres gojenia po operacji trwa ok. 1 miesiąca. Jaskra jest choroba nieuleczalną co znaczy, że jej skutków nie da się zneutralizować. Można ją tylko zatrzymać i nie dopuścić do uszkodzenia nerwu wzrokowego.
